Dit zijn de hardnekkige vooroordelen over overgewicht.

Het wordt tijd dat we een vuist maken tegen vooroordelen over overgewicht.

Het is genoeg! Heb jij ook wel eens het idee dat je anders wordt behandeld vanwege je looks? Voel je je wel eens bekeken? Of heb je jezelf wel eens betrapt op een indruk over iemand vanwege zijn of haar figuur? Je bent niet de enige.

Voor veel mensen is het nog steeds heel moeilijk om geen verband te leggen tussen lichaamsverhoudingen en karaktereigenschappen.

Wat zijn deze hardnekkige vooroordelen en waar komen ze vandaan?

Waar komen deze vooroordelen over overgewicht vandaan?

Stel je voor. Je maakt je klaar voor een interview. Of een eerste afspraakje met die ontzettende kanjer. Je kiest kleding uit waar je je prettig voelt, die jou een uitstraling geven waar je bij past. Je kamt je haar en misschien gebruik je make-up. Want een eerste indruk is belangrijk en looks matter. Toch?

In die zin heb je natuurlijk ook een vooroordeel over jezelf. Daarom heb je graag grip op hoe je eruit zien. Je hebt controle over wat je draagt, hoe je je gedraagt en dat je er verzorgt eruit ziet. Hier heb je grip op.

Maar onderzoek wijst uit dat, nog steeds, ook factoren die we níet in de hand hebben minstens zo belangrijk zijn voor die super belangrijke eerste indruk.

In een onderzoek voor de University of Texas in Dallas werden 72 foto’s getoond aan een onderzoeksgroep. Op de foto’s stonden verschillende personen, met ieder een andere lichaamsbouw, steeds met subtiele verschillen.

Negatieve vooroordelen

Consistent werden dezelfde karaktereigenschappen toegekend aan vergelijkbare modellen. Voor mannen is de relatie schouders – taille leidend.

Voor vrouwen is dit de verhouding heupen – taille. Hoe ‘dikker’ deze verhouding, hoe negatiever de karaktereigenschappen die werden toegekend.

Er werden label geplakt zoals onvoorzichtig, ongeorganiseerd en onverschillig.

Maar werd de verhouding ‘slanker’, dan kreeg de beoordeling weer een positieve aard, zoals daadkrachtig, vastberaden en nieuwsgierig.

De grootste misvatting over dikke en dunne mensen

Mensen worden niet snel te dun genoemd. Wel te dik. Of fors of zwaar, want dik klinkt zo onaardig. Maar zwaar is niet perse ongezonder dan licht en wie te dun is loopt net zo goed verschillende gezondheidsrisico’s.

Iemand met een curvy lichaam, met een BMI van 30, kan gezonder en fitter zijn dan een slank iemand met een BMI van 22.

Het is een vooroordeel dat elke vorm van overgewicht per definitie ongezond is, stelt Imke Gooskens, psycholoog bij de Nederlandse Obesitas Kliniek.

Wel is het zo dat een persoon met een BMI van boven de 40 grote gezondheidsrisico’s loopt omdat bijvoorbeeld de hoeveelheid vet gevaarlijke vormen aanneemt en het bewegen wordt beperkt.

Je kan hier eenvoudige je eigen BMI berekenen. Dat weet je gelijk of je in actie moet komen.

Stereotypisch over overgewicht

De indruk bestaat dat de veroordeling en ongelijkheid op basis van figuur in Amerika een sterkere rol speelt dan in Nederland. Dit heeft te maken met de oververtegenwoordiging van obesitas onder laagopgeleide, niet -blanke Amerikanen.

Voor deze groep geldt sowieso een negatief stereotype en stempels als lui, dom en onverschilligheid worden keurig gehandhaafd op het groeiende corpulente deel van de bevolking. Pijnlijk, maar waar.

Het bestaan van dit stereotype wordt door niemand ontkend, maar ook niemand lijkt er iets aan te willen doen. Sterker nog, in populaire films en series – die goed gaan op archetypes, wordt dankbaar gebruik gemaakt van deze stigma’s.

De held van het verhaal lijkt toch vaak het minst op de persoon waar we ons mee kunnen vergelijken.

Wat is het effect van het beeld wat hier in stand wordt gehouden in het dagelijkse leven?

Gevolgen van overgewicht op de werkvloer

Bewust van deze stigma’s of niet, op de werkvloer zullen zwaardere collega’s eerder een tandje bij moeten zetten om in de gratie te komen van hun leidinggevenden en directe collega’s. Dikke mensen gaan hier verschillend mee om.

De één verstopt zich het liefst. Dit kan leiden tot timide gedrag, waarbij deze persoon er voor kiest z’n mening voor zich te houden en om niet op de voorgrond te treden. Dit kan weer nadelige gevolgen hebben voor carrièrekansen, waardoor eerdere vooroordelen gevoelsmatig bevestigd worden.

Een andere omgangsmethode is overcompensatie. Dit kan door (te) hard te werken laten zien wat je kan. Of extreem verzorgd of juist excentriek gekleed te gaan. Natuurlijk is er niks mis met hard werken. Of om altijd in het zwart of juist heel kleurrijk gekleed te zijn. Maar het is wel vervelend als je dit doet om de gevolgen van gewichtsdiscriminatie uit de weg te gaan. Want die zijn er!

Gewichtsdiscriminatie heeft zelfs effect op het salaris wat je verdient. Een onderzoek op Europees niveau onder 50.000 werknemers heeft aangetoond dat 10% gewichtstoename leidt tot 2% lager inkomen voor de mannen en 3% minder geld voor de vrouwen.  

Sorry dames, maar het blijkt dat jullie vaker last ondervinden van dit vooroordeel. Blijkbaar dienen vrouwen meer te voldoen aan het schoonheidsideaal dan de mannelijke evenknie. In leidinggevende posities profiteren mannen van meer overwicht op hun collega’s.

Vooroordelen ook bij professionals

Je zou verwachten dat vooroordelen over overgewicht vooral voorkomen bij ‘de gewone mens’. De buren, collega’s, of vrienden en familie (ja, van je familie moet je het hebben..). Maar echt stuitend is het om te horen dat dezelfde vooroordelen leven onder professionals. Neem hulpverleners. Die zouden bovenal door kennis toch begrip moeten hebben voor de situatie. Als geen ander weten zij dat obesitas het gevolg is van biologische factoren vermenigvuldigt met negatieve (sociale en economische) omgevingsfactoren. Niks is minder waar.

Zij hebben vaak het misplaatste beeld dat hun patiënten lui, dom en slordig zijn. Hierdoor wordt ook vaak de schuld volledig bij de patiënt gelegd. Het spreekt voor zich dat dit bevorderend werkt voor een effectieve en duurzame behandeling. Voor kinderen met obesitas gelden dezelfde stigma’s.

4 hardnekkige stigma’s over kinderen met obesitas

In de stigmatisering blijven kinderen zeker niet gespaard. Zeker onderling kunnen kinderen bijzonder gemeen zijn. Ben je als kind te dik, dan heb je het op het schoolplein zwaar te verduren. De impact hierop is enorm. De mentale schade is op late leeftijd vaak nog merkbaar en het vergroot soms het probleem alleen nog maar. Care for Obesity bracht in 2016 een factsheet uit, waarin deze stigmatisering aan de kaak wordt gesteld.

Want wat blijkt. Deze vooroordelen over overgewicht leven niet alleen bij mensen en kinderen onderling. Ook in het onderwijs en de zorgsector, waar begrip en acceptatie voorop zou moeten staan, leven deze stigma’s. Dit zijn de grootse 4 stigma’s over obese kinderen.

1. Obesitas is je eigen schuld

Obesitas is een ingewikkelde aandoening die door veel externe factoren een enorme vlucht heeft kunnen nemen. We bewegen minder en doen steeds meer zittend werk. Onze biologie stimuleert ons zoveel mogelijk voedsel te ‘verzamelen’ en slimmer marketing speelt in op deze oerinstincten. We zouden dus eigen minder moeten consumeren dan eerst, maar worden getriggerd door meer en slechter te consumeren.  Natuurlijk hebben we onze eigen verantwoordelijkheid, maar het is te makkelijk om de schuld uitsluitend bij het individu te leggen.

2. Mensen met obesitas kunnen makkelijk afvallen

Onze biologie maakt het ook nog eens makkelijk om aan te komen. Van oudsher slaan we namelijk graag reserves op. Op dezelfde manier vallen we van nature langzaam af, omdat we hiermee zwakker worden. Hier schuilt dus ook de grote misvatting dat slanke mensen per definitie sterker of gezonder zijn.

Een gezond gewicht halen en behouden is lastig. Zeker omdat terugval na een extreem dieet snel leidt tot nóg meer overgewicht.

3. Het is de schuld van de ouders

The blame game wordt bij kinderen met obesitas graag tegen ouders gespeeld. Natuurlijk ben je als ouder het rolmodel en verantwoordelijk voor wat er op tafel komt. Daarin hebben ouders zeker hun verantwoordelijkheid.

Ouders met overgewicht maken soms andere lifestyle keuzes als het gaat om voeding en activiteit. Er ligt misschien wel een oorzaak, maar zoals we net hebben kunnen lezen, kan je je afvragen waar de echte schuld voor obesitas ligt.

Ook hier is de waarheid complexer. Wat bijvoorbeeld ook vaak vergeten wordt is dat ook kinderen worden geïndoctrineerd door misleidende commerciële boodschappen.

Dit heeft een groot effect op wat zij lekker vinden, zelf kopen of buiten de deur snacken. De wens van een kind kan een sterke invloed hebben op keuzes die in het gezin gemaakt worden.

4. Obesitas, daar groei je overheen

Wanneer kinderen last hebben van overgewicht, verdwijnt dat niet zomaar. Overgewicht werkt meer overgewicht in de hand. Het is daarom juist heel belangrijk om jonge mensen met obesitas goed te begeleiden.

Gewoontes, attitude en het fysieke lichaam hebben een lange transformatie nodig om duurzaam terug te keren naar een gezonde vorm. Dat gaat niet vanzelf.

Verder lezen: In deze deze uitgebreide post lees je meer over de oorzaken van overgewicht en obesitas.

Dikke kinderen worden achtergesteld

Wie zwaar is, wordt achtergesteld. Dit geldt niet alleen op de werkvloer, maar ook in de klas. Kinderen met obesitas presteren lager op school dan andere kinderen.

Dit wordt gezien als een indicatie van een lagere intelligentie of een lagere sociale cultuur waar deze kinderen vandaan komen. Ook wordt de link gelegd met het feit dat ze meer gepest worden dan andere kinderen.

Toch is hier iets vreemds aan de hand. Voor een recent (Amerikaans) onderzoek voerden kinderen op verschillende leeftijden en niveaus testen uit op het gebied van wiskunde en taalvaardigheid. In deze anonieme testen was geen waarneembaar in de uitslag van kinderen met overgewicht en kinderen zonder overgewicht.

Terwijl te zware kinderen vanuit de opleiding voor deze vakken gemiddeld wél een lagere beoordeling kregen!

Ook hier worden kinderen dus op basis van hun looks gestigmatiseerd. Nu we weten wat deze stigma’s zijn, kunnen we eenvoudiger met ze afreken. Maar hoe?

Maak een vuist tegen deze stigma’s

In 2017 maakte de VPRO een miniserie over kinderen met overgewicht. Dit mooie document geeft een kijkje in het leven van kinderen die kampen met obesitas. Ontroerend en verhelderend. Je kan deze serie bekijken op NPO website.

Essentieel detail is komt een onderzoek van de Saxion Hogeschool. Zij geven een indicatie dat het kijken van deze serie heeft geleid tot meer begrip en empathie bij andere kinderen. Dit is het begin van acceptatie en wederzijds respect.

Conclusie

Er valt veel te zeggen over de gevoelens die we hebben over ons lichaam en over die van een ander. Maar hoe verschillend het lichaam van een ander er van de buitenkant ook uit mag zien, vanbinnen zit een persoon die verdomd veel op lijkt op onszelf. Namelijk een persoon die graag begrepen en geaccepteerd wil worden en die dezelfde onzekerheden heeft als wijzelf.

Denk daar dus aan, wanneer je de volgende keer iemand de hand schudt. En maak dan gelijk een vuist tegen vooroordelen! 

GRATIS PDF:
Ontdek de lekkerste recepten om zonder honger naar je gezonde gewicht te gaan

Problemen met afvallen? Ik help je er graag mee verder, daarom kan je dit weekmenu gratis proberen!

Vul hieronder je naam en e-mail in, zodat ik de PDF + video naar je toe kan sturen. Toe maar, het kost niks.

Direct Gratis Toegang >>

(Het is 100% gratis en privé)